จวนเจ้าเมืองระนอง ตอนที่ 1

เป็นจวนของเจ้าเมืองระนองคนแรก คือ พระยาดำรงสุจริตมหิศรภักดี หรือท่านคอซูเจียง เป็นแหล่งโบราณสถานแห่งหนึ่งที่สำคัญของระนอง ตั้งอยู่ทางทิศเหนือ เส้นถนนเรืองราษฏร์ ตัดเข้าถนนกิจผดุง ใกล้กับตลาดเช้า หรือชาวบ้านเรียกว่าตลาดสะพานยูง เป็นจวนสมัยเก่าทำจากดินทำให้ไม่ทนทานต่อลมฝน ล้อมรอบด้วยกำแพงหนาใหญ่ เจาะเป็นช่องสำหรับปืนใหญ่ มองจากภายในสามารถเห็นภายนอกได้

เดิมชาวระนองรู้จัก "บ้านค่ายเจ้าเมืองระนอง" หรือจวนเจ้าเมืองระนอง สร้างในสมัย พระยาดำรงสุจริตมหิศรภักดี (คอซูเจียง) ผู้สร้างคือพระยาดำรงสุจริตมหิศรภักดี (คอซิมก๊อง) บุตรชายคนที่ 2 เริ่มสร้างเมื่อประมาณ พ.ศ.๒๔๒๐ มีเนื้อที่ประมาณ ๓๓ ไร่เศษ ตั้งอยู่ในเขตเทศบาลเมืองระนอง  ปัจจุบันกรมศิลปากรได้ประกาศขึ้นทะเบียนโบราญสถานฉบับทั่วไป เล่มที่ ๑๑๓ ตอนพิเศษ ๕๐ ง ลงวันที่ ๑๘ ธันวาคม ๒๕๓๘ สิ่งสำคัญคือ

1. กำแพงและซากอาคาร
   
2. จวนเจ้าเมืองและเรือนรับรอง
   
3. บ่อน้ำและบ่อพักน้ำร้อน

กำแพงและซากอาคาร ทำด้วยอิฐสอปูนสูงประมาณ ๓.๕ เมตร  ความหนาของกำแพงประมาณ ๕๐เซนติเมตร ฐานทำด้วยหินธรรมชาติสูงประมาณ ๖๐ เซนติเมตร และหนาประมาณ ๖๐ เซนติเมตร แนวกำแพงมีความยาวทั้งหมด ๙๕๔ เมตร ปัจจุบันเหลือแนวให้เห็นเพียง ๗๒๒ เมตร มีประตูทางเข้าอยู่ทางด้านทิศตะวันออก บริเวณประตูด้านหน้า ยังมีเรือนหอรบขนาดใหญ่ทำด้วยไม้ พังไปตามกาลเวลา มุมกำแพงด้านทิศเหนือติดกับมุมด้านทิศตะวันออก มีป้อมขนาดเล็กอยู่หนึ่งป้อม และป้อมนี้ในอดีตอาจเป็นที่รักษาการณ์ของยาม เลยจากป้อมไปตามแนวของกำแพงยังมีประตูขนาดเล็กอีก ในตัวของกำแพงนั้นมีช่องมองหรือช่องทำเป็นไว้เป็นระยะๆ ภายในกำแพงของด้านนี้ตลอดแนวจะเห็นซากของอาคารที่ทำเชื่อมติดกับกัวกำแพง ซึ่งซากอาคารต่างๆนี้ เดิมทำเป็นโรงเก็บสินค้า เป็นต้นว่าโรงช้าง โรงม้า โรงต้มกลั่นสุรา โรงต้มฝิ่น และฉางข้าว

ที่มา:หนังสืออนุสาวรีย์พระยาดำรงสุจริตมหิศรภักดี

Posted in: จวนเจ้าเมืองระนอง ตอนที่ 1